Op zondag 18 mei vertrok een team van vier wiskundig veelbelovende middelbare scholieren uit het belofteprogramma van de Nederlandse Wiskunde Olympiade (Ingmar Guns, Zyan Jiang, Anuraag Nayak en David Sierra) onder leiding van twee begeleiders (Wietske de Vos en Lammert Westerdijk) naar Oslo voor de uitreiking van de Abelprijs. Hier mochten zij, gesponsord door het PWN, als jonge talenten aanwezig zijn bij de uitreiking van de Abelprijs aan professor Masaki Kashiwara.
Op Schiphol voor vertrek. vlnr: Ingmar, David, Lammert, Wietske, Zyan, Anuraag.
We verzamelden ‘s ochtends om 11 uur. Hoewel er wat vertraging was rondom Schiphol, kwamen we snel door de douane. Hierdoor was er voldoende tijd om rustig te kunnen lunchen, en om ons alvast voor te bereiden op de drukke week. In het vliegtuig hebben de leerlingen zich vermaakt met wiskundige puzzels en kaartspelletjes, waardoor de al korte vlucht zo voorbij was. Aangekomen in Noorwegen moesten we nog een halfuur met de trein om in Oslo zelf te komen. We kwamen om 18:00 aan in Oslo en zijn toen naar ons hotel gelopen.
Omdat het officiële Abel-programma pas op maandag begon, konden we het ‘s avonds rustig aan doen. We hebben gegeten bij een Italiaans restaurant en hebben daarna nog een wandeling door de stad gemaakt. Hier zagen we onder andere een zwemmende zeehond! Er werd vaak over (soms niet al te rigoureuze) wiskunde gepraat; zo “bewees” Anuraag dat de som van alle positieve gehele getallen -1/12 is, en was er discussie over de optimale pizzavorm om zoveel mogelijk korst te krijgen. Omdat de volgende dag direct al een vol programma had, zijn we redelijk vroeg naar bed gegaan.
Op maandag moesten we vroeg op, om naar de uitreiking van de Holmboe-prijs te gaan. Deze prijs, vernoemd naar de wiskundedocent van Niels Henrik Abel zelf, wordt jaarlijks in de Abel-week uitgereikt aan een uitmuntende wiskundedocent. Dit jaar ging de prijs naar Sigrid Melander Vie. Voor de uitreiking liepen we samen met de jonge talenten uit Noorwegen, Duitsland, Frankrijk en Hongarije naar de Oslo Katedralskole, waar de prijs uit zou worden gereikt. In de lobby van de cathedral stond ineens professor Kashiwara ons op te wachten, de winnaar van de Abelprijs. We hadden eigenlijk niet verwacht hem nu al te zien, dus aangenaam verrast (en enigszins in shock) hebben we hem een hand gegeven om hem te feliciteren met de Abelprijs. David zei hier later het volgende over. “Ik voelde me vereerd dat ik Masaki Kashiwara kon ontmoeten. Ik vond het wel grappig dat Lammert en Wietske ook niet echt wisten waar ze beland waren.” De ceremonie zelf was erg mooi, en er werd zelfs speciaal aandacht gegeven aan de jonge talenten. Een van ons mocht namelijk naar voren komen om namens Nederland een boek in ontvangst te nemen van professor Kashiwara zelf! We hadden eerder al besloten dat Ingmar dit zou doen. Samen met leerlingen uit de andere landen kreeg hij onder luid applaus en toeziend oog van onder andere de Noorse minister van onderwijs het boek “How To” van Randall Munroe (bekend van onder andere xkcd) uitgereikt. Een ontzettend speciale ervaring!
Na de Holmboe-ceremonie liepen we met z’n allen naar de metro en gingen we naar het Norsk Regnesentral, waar we onder het genot van een lekkere lunch een aantal lezingen kregen. De lezingen, die werden gegeven door experts uit verschillende vakgebieden, gaven een beeld van de verschillende dingen die je allemaal kunt doen met wiskunde. Zo waren er lezingen over het modelleren van geologie, over hoe je kunt achterhalen hoe kunstmatige intelligentie beslissingen maakt, en over het nut – maar ook het risico – van statistiek. De lezingen vereisten echter wel wat universitaire kennis, waardoor het voor de leerlingen soms lastig te volgen was.
Voor het koninklijke slot.
Hierna hadden we een paar uur vrije tijd voordat de Abel-kranslegging zou beginnen, dus zijn we Oslo nog even in gegaan om een paar souvenirtjes te scoren. Om 5 uur vond de kranslegging plaats, waar professor Kashiwara ter ere van Niels Henrik Abel een krans legde bij het Abelmonument. De ceremonie was erg mooi, middenin een groen park met drie trompettisten en veel gegadigden. Hier kwamen we ook voor het eerst Wil van het PWN tegen, die we uiteraard even hebben bedankt voor het mogelijk maken van deze (nu al) onvergetelijke reis. We zijn zelfs ook nog even met professor Kashiwara op de foto geweest voor het Abelmonument! Dit heeft op Zyan veel indruk gemaakt. “Ik vond de kranslegging heel bijzonder, want het was in een openbaar park, maar iedereen had een net pak aan en we mochten zelfs met de prijswinnaar praten.”
Na de kranslegging hebben we iets lokaler gegeten dan de Italiaan van gister; vier van ons hebben rendier-kebab geprobeerd; het was best wel lekker, maar eigenlijk niet echt te onderscheiden van rundvlees. Omdat we de rest van de avond vrij hadden, hebben we een piraten-escape room gedaan, een leuke kamer met piraat Blackbeard als thema. Na 37 minuten stonden we door goed teamwork weer buiten, kort maar krachtig! De rest van de avond hebben we nog een eindje gelopen, spelletjes gespeeld, en vooral veel met elkaar gelachen!
Dinsdag: een belangrijke dag. Vandaag werd namelijk de Abelprijs uitgereikt! Vroeg op dus, en netjes in pak. Iedereen zag er goed uit, maar een tweedelig pak was misschien niet de beste outfit op een dag dat het 25 graden zou worden. Zweten geblazen dus, maar dat hadden we er natuurlijk voor over. ’s Ochtends gingen we eerst naar de lunchlezingen in het gebouw van de Noorse Academie van Wetenschappen. Een prachtig huis dat nu door de universiteit is opgekocht en ontworpen is door een bekende architect. In de eetzaal gaven zeven wiskundigen een kort praatje, onder wie professor Kashiwara en de presidenten van de Internationale, Europese, Noorse en Afrikaanse Wiskundige Unies. De laatstgenoemde sprak in het Frans, maar gelukkig was er iemand van de Franse jonge talenten die de toespraak voor iedereen kon vertolken. Deze praatjes waren erg interessant en leuk om te horen! Vooral dat de drang tot creatie, collaboratie en reizen erg belangrijk is voor een goede wiskundige.
Vervolgens kregen we, nadat iemand gelukkig een raam open had gezet omdat het wel erg warm was geworden, lunch geserveerd. Voorafgaand aan de lunch werd Anuraag zelfs nog even geïnterviewd als een van de jonge talenten.
Na het eten werden we met een bus naar de aula van de universiteit gebracht, waar de uitreiking van de Abelprijs plaatsvond. We hadden gereserveerde plaatsen, waardoor we de ceremonie erg goed konden zien! We moesten ruim van tevoren zitten, omdat de Noorse koning Harald ook aanwezig zou zijn om de prijs uit te reiken. Bij binnenkomst van de koning moesten we allemaal staan, een erg indrukwekkend moment. Tijdens de ceremonie werd er onder andere muziek gespeeld op zowel Japanse als Noorse instrumenten ter ere van professor Kashiwara. Na een korte motivatie van de Abelcommissie kreeg professor Kashiwara dan eindelijk de Abelprijs overhandigd door koning Harald. Na de ceremonie hebben we zelfs nog een foto kunnen nemen met de Abelprijs!
Op de receptie na de prijsuitreiking. vlnr: Ingmar, David, Masaki Kashiwara, Anuraag, Zyan.
Na de prijsuitreiking, met de Abelprijs. vlnr: Anuraag, David, Ingmar, Zyan
Aansluitend aan de ceremonie was er in het Nationaltheatret-gebouw (het zoveelste indrukwekkende gebouw van de week) nog een informele receptie waar we een drankje kregen en waar Masaki Kashiwara geïnterviewd werd door een bekende journalist. Hier hebben we ook weer even gesproken met Wil; ook al was het pas een dag later, we hadden genoeg nieuwe verhalen om te vertellen. Ook hebben de leerlingen hier nog een foto kunnen maken met professor Kashiwara.
Wederom hadden we de avond vrij, dus zijn we om 17:00 nog met de tram naar Holmenkollen geweest; een hooggelegen wijk in het noorden van Oslo met een prachtig uitzicht op de stad. Hier staat ook de Holmenkollenschans, waar onder andere het schansspringen op de Olympische Winterspelen van 1952 werd gehouden. Het was nog steeds aangenaam warm, maar gelukkig hadden we ons al snel even omgekleed in het hotel. We hebben hier rustig door de natuur gewandeld, en zelfs een paar geocaches gezocht. Voor het avondeten gingen we weer wat meer richting het centrum, waarna we ons de rest van de avond vermaakt hebben met onder andere een toernooitje shuffleboard: een soort kruising tussen sjoelen en curling.
Woensdag was het gelukkig wat minder warm: zo’n 13 graden. We moesten al om 8 uur op om op tijd te kunnen vertrekken naar de Abel-lezingen. Met de bus gingen we naar het Georg Sverdrups hus voor de Abel-lectures. Na een drankje bij binnenkomst waren er vier sprekers die elk een uur spraken. De lectures werden gegeven door professor Kashiwara zelf en een aantal professoren die vertelden over de impact van Kashiwara’s onderzoek, maar eigenlijk waren ze van te hoog niveau voor de leerlingen. Wat natuurlijk logisch is omdat je niet met alleen middelbare school-wiskunde een Abelprijs wint, maar het is toch lastig om een uur lang te luisteren naar een lezing waar je niet veel van begrijpt. Desalniettemin hebben de lectures een grote impact gehad op de leerlingen. “Hoewel de lectures best lastig te volgen waren, ben ik daardoor wel gedreven om meer te leren”, aldus Anuraag. We kregen een lekkere lunch tussendoor en daarna hadden we tot 3 uur ‘s middags de laatste lectures.
Na de lectures zijn we door Oslo teruggelopen naar het hotel, maar niet voordat we een bezoekje hadden gebracht aan het graf van Sophus Lie. De tekst op de grafsteen was lastig te lezen, maar het graf waar we naar keken was toch echt dat van de bekende wiskundige (zo bevestigde een korte Google-zoekopdracht). Na een kort moment van rust liepen we verder richting het hotel.
Aangekomen in het hotel hebben we nogmaals een toernooitje shuffleboard gedaan voordat we ons op moesten maken voor de Abel-party: de laatste formele activiteit van de Abel-week in Noorwegen. Met een bus werden we samen met de andere jonge talenten naar het gebouw van de Noorse Academie van Wetenschappen gebracht, waar we op dinsdag al eerder waren geweest voor de lunchlezingen. Ditmaal was het de setting voor een besloten feest ter ere van de laureaat. Met muzikale voorstellingen, een uitgebreid buffet, en genoeg ervaren wiskundigen om een praatje mee aan te knopen, beloofde dit een onvergetelijke ervaring te worden. Voor Ingmar was dit zelfs de meest indrukwekkende activiteit van de hele week. “Ik vind de Abel-party op woensdagavond het memor-Abel-ste moment van de reis de naar Oslo, omdat dit echt iets was wat ik nooit dacht mee te maken. Na een mooi introductiepraatje was er een muziekopvoering van een bekende violiniste. Zij deed eerst twee nummers op een viool, waarna ze nog een zelf-samengesteld stuk opvoerde op een beroemde hardingfele, een Noorse viool met 5 extra resonerende snaren. Vooral het stuk uit “in the hall of the mountain king” maakte diepe indruk op me.”
Kort na deze muzikale voorstelling werd het buffet, met Noorse specialiteiten zoals eland en zalm, geopend. We hebben gegeten met Yûsuke Okuyama, een hele aardige Japanse wiskundige gespecialiseerd in dynamische systemen. Hij heeft ons onder andere veel verteld over hoe zijn wiskundige carrière eruitzag. Na een heerlijk toetje is het de leerlingen zelfs nog gelukt om een handtekening van professor Kashiwara te krijgen! Om 23:00 liepen we, na een onvergetelijke avond, weer terug naar het hotel. Hier zagen we zelfs nog de wisseling van de wacht bij het kasteel!
Donderdag konden we een beetje uitslapen: de week zat erop! Wat hebben we toch een hoop indrukwekkende dingen meegemaakt in die paar dagen. We hebben het ‘s ochtends rustig aan gedaan en waren om 11 uur weer op het vliegveld. Ook hier waren we ruim op tijd, en konden we rustig nog wat lunch halen. Het voelde allemaal wat vreemd; gisteravond waren we nog op zo’n chique feest dat we ons soms afvroegen of we wel echt uitgenodigd waren, en nu gingen we alweer naar huis. Eigenlijk was het stuk “in the hall of the mountain king” wat we tijdens de Abel-party hoorden best een goede metafoor; de ervaring begon al ver voor deze week met een rustige voorbereiding, tijdens de week kwamen er steeds meer nieuwe en indrukwekkende dingen op ons af, afsluitend met de climactische uitreiking en de surrealistische Abel-party, waarna het ook opeens voorbij was. Na een ietwat turbulente vlucht, waar we ons wederom goed vermaakten met kaartspelletjes, stonden we weer op de bodem van ons eigen kikkerlandje. Voor een buitenstaander zal het er niet anders uit hebben gezien dan toen we vertrokken naar Oslo – het was tenslotte pas vier dagen later –, maar wij weten wel beter.